مقدمه ای بر کشت زعفران گلخانه ای
کشت زعفران گلخانه ای امروزه موضوع اصلی تولید کنندگان زعفران شده است چرا که زعفران یکی از گران بهاترین ادویه ها است که همه ما آن را می شناسیم , با گذشت زمان و بیشتر شدن سطح زیر کشت زعفران این گیاه با ارزش باز هم جایگاه خود را حفظ کرده و حرف اول را میزند .
از آنجایی که کشت زعفران ارزش بالایی برای هر کشوری دارد بطوریکه با کشت زعفران ارزش افزوده بالا و سود بالایی از صادرات آن نصیب تولید کننده می شود , امروزه کشورهای پیشرفته بدنبال این هستند که بتوانند زعفران را در کشورهای خود پرورش دهند و به این سود بالا دست یابند.
یکی از این کشورها چین است که به شدت بدنبال دستیابی به کشت این گیاه با ارزش است . به همین دلیل است که استفاده از روش‌های صنعتی و مدرن از قبیل سیستم‌های گلخانهای و سیستم‌های آب‌کشت (هیدروپونیک) افزایش قابل توجهی یافته است . از بزرگترین مزیت های کشت گلخانه ای و هیدروپونیک استفاده از حداکثر فضا و سطح زیرکشت به سبب طبقاتی بودن و تراکم کشت بالاست ,که باعث شده است بتوان در روش کشت هیدروپونیک اگر مساحت زمین کشت شما بر فرض مثال ۳۰۰۰ متر مربع باشد , بتوانید به اندازه ی ۱۰۰۰۰ مترمربع از آن استفاده کنید و علاوه بر این افزایش سطح کشت میزان تولید نیز به طرز چشمگیری افزایش خواهد داشت که این میزان حدود ۷ برابر کشت معمولی است.
روش تولید زعفران گلخانه ای
زعفران، این طلای سرخ یکی از گیاهان معطری است که گرده آن مانند گرده دیگر گیاهان است اما از نظر خواص درمانی با دیگر گیاهان و همچنین از لحاظ طعم و رنگ مطبوع کاملا متفاوت است.
علاوه بر مصرف غذایی که مدتهای مدیدی است در آشپزی و سفره کثیری از مردم جهان حضور چشمگیری دارد از نظر اقتصادی نیز در جهان از رتبه بالایی برخوردار است به طوری که اخیرا علاوه برایران، در کشورهای دیگر از جمله چین و امارات کشت می شود.
بالاترین بازدهی تولید زعفران گلخانه ای
این محصول در اکثر نقاط ایران کاشته شده و مورد بهره برداری قرار می گیرد. با توجه به استقبال کشورهای دیگر درزمینهٔ کشت این محصول، کشاورزان ایرانی باید علاوه بر توجه به کیفیت مطلوب و بسته‌بندی عالی و رعایت اصول بهداشتی بازارهای مصرف داخلی و خارجی را تسخیر نمایند. این محصول بسیار سودآور است به‌طوری‌که در جهان به طلای سرخ معروف است.
مقدمات کشت گلخانهای زعفران
اولین گام انتخاب روش کشت گلخانه ای زعفران است . برای کشت زعفران، چندین راه متنوع پیش روی شماست که شما می توانید با در نظر گرفتن موقعیت و شرایط خود به انتخاب یکی از آن‌ها بپردازید:
کشت آیروپونیک یا هواکشت زعفران
یک از روش های کشت زعفران، کشت آیروپونیک یا هواکشت است. در این روش زمین کشاورزی و خاک برای پرورش محصول نیاز ندارید. در این روش ریشه گیاهان در هوا معلق هستند و مواد مغذی به‌طور متداوم به آن از طریق اسپری کردن آب و مواد معدنی می رسد.
کشت آیروپونیک یا هواکشت زعفران
این روش همچنین گزینه مناسبی برای پرورش گیاهانی ازجمله انواع سبزیجات است و در آن نیازی به تهیه گلدان های ویژه و همچنین تعویض آن‌ها نیست. در این روش تمام مراحل رساندن مواد غذایی به گیاه، تنها از طریق رطوبت محیط تهیه می شود و نباید هیچ‌گونه تماس مستقیم با آب داشته باشد.
اگر بین گیاه و آب رابطه مستقیم برقرار شود، ممکن است باعث بروز مشکلاتی ازجمله پوسیدگی پیاز و همچنین باعث انتقال بیماری شود.
پرورش زعفران گلخانهای به روش آیروپونیک
یکی از مزایای این روش این است که می توان از کمترین فضای زمین، با استفاده از روش طبقه بندی گیاهان، بیشترین استفاده را برد .
کشت آیروپونیک یا هواکشت زعفران
پرورش زعفران گلخانهای به روش هیدروپونیکی
روش بعدی کشت، روش کشت هیدروپونیکی یا آب‌کشت است. واژه هیدروپونیک به معنی کار با آب است.
این روش ازلحاظ هزینه اولیه مشابه سایر روش های بسترسازی است اما راندمان کشت و تولید محصول را تا حدود ۳۰ درصد افزایش می دهد و همچنین با توجه به ثابت بودن هزینه-هایی که برای سرمایش و گرمایش مصرف می شوند، مقدار سود خالص بیشتر می‌شود.
در این روش ریشه گیاه باید یا در هوای فوق العاده مرطوب، یا در آب و یا در بعضی مواد جامد (غیر از خاک) که رطوبت را به مقدار بالا در خود ذخیره می کنند، نگهداری شوند. در روش هیدروپونیک، آب موجود در اطراف ریشه، مواد مغذی و اکسیژن را به گیاه می‌رساند.
پیاز مرغوب زعفران برای کشت گلخانه ای زعفران
کشت زعفران به چه آب‌وهوایی نیاز دارد؟
با توجه به اینکه زعفران در گروه گیاهان گرمسیری قرار می گیرد، آب‌وهوای مناسب جهت پرورش آن، مناطقی است که تابستانی گرم و خشک دارند و آب‌وهوای آن‌ها در زمستان و پاییز، معتدل و ملایم باشد. این مناطق، مناطق استاندارد جهت کشت زعفران هستند. البته ممکن است که آب‌وهوای گفته‌شده در همه شرایط یکسان نباشد، یعنی ممکن است گیاه زعفران خود را با محیط ناسازگار تطبیق دهد و رشد خوبی در یک منطقه با شرایط غیراستاندارد داشته باشد.
که البته در اینجا هدف ما کشت زعفران در گلخانه است , کشت زعفران در مزرعه نیازمند آب‌وهوایی است که با آن سازگار داشته باشد که درصورتی‌که شما برای کشت زعفران روش کشت در گلخانه را انتخاب کنید براحتی می‌تواند دمای هوای گلخانه را تنظیم کنید . به این دلیل است که امروزه کشت‌های گلخانهای نسبت به کشت در فضای باز بهتر و ازلحاظ میزان بازدهی , تولید بیشتری دارد.
کشت هیدروپونیک زعفران
مزایا و معایب کشت گلخانه ای زعفران
در این قسمت به شرح کلی مزایای کشت زعفران به‌صورت گلخانهای می‌پردازیم:
– یکی از مزایای این نوع کشت این است که مصرف آب در آن فوق العاده کم است و نسبت به انواع روش های دیگر کشت، مصرف بسیار کمتری دارد. درکشت گلخانه آب مصرفی به‌صورت قطره ای بوده و مصرف آن به‌طور کامل کنترل‌شده و تحت نظر است.
– از مزایای دیگر آن است که خاکی که مورداستفاده قرار می گیرد به‌طور کامل زیر نظر شما انتخاب می شود و شما می توانید با انتخاب مرغوب ترین انواع خاک، بهترین و بیشترین مقدار ممکن برای برداشت، دست یابند.
– یکی دیگر از نکات مثبت این نوع کشت، سم‌پاشی راحت و کنترل‌شده آن است که جای هیچ‌گونه ریسکی باقی نمی ماند.
– نکته بعدی آن است که پیاز زعفران موردحمله جوندگان ( مخصوصاً موش ها) قرار نمی گیرد.
– همچنین در این روش نور و رطوبت کاملاً تحت اختیار و کنترل شما می باشد.
– لازم به یادآوری است که مواد مغذی از طریق رطوبت به ریشه پیاز زعفران می‌رسد و تماس مستقیمی با آب وجود ندارد.
– میزان محصول در کشت گلخانه ای چندین برابر است چون تراکم بیشتر است .( در هر ۱۰۰ متر مربع در پنج طبقه در کشت گلخانه ای ۶ تن پیاز می توان کشت کرد در صورتی که در ۱۰۰۰ متر مربع زمین در کشت سنتی ۶۰۰ کیلو)
– عیار زعفران در کشت سنتی بین ۱۲-۲۴ می باشد در صورتی که این عیار به روش ایروپونیک نزدیک به ۲۴ است.
– حذف کارگر ( هزینه کارگری در کشت سنتی زیاد است )
– در کشت سنتی بارندگی محصول را از بین می برد ولی در روش گلخانه ای نگران مسائل طبیعی نیستیم .
– در کشت گلخانهای برای نگهدای پیاز زعفران جهت استفاده سالهای اتی به زمین کمتری نیاز داریم برای ۶ تن پیاز ۴۰۰۰متر زمین ولی در کشت سنتی برای ۶ تن ۱۰۰۰۰ متر زمین
معایب کشت گلخانهای زعفران :
در رابطه با معایب کشت زعفران می توان گفت که با توجه به اینکه کشور چین ازجمله کشور هایی است که در تولید زعفران سرمایه‌گذاری کرده، ازآنجایی‌که در چین هزینه نیروی کار ارزان‌تر و هزینه‌های تولید نسبت به ایران پایین‌تر است , این زعفران را تولید و به بازار عرضه می‌کند , البته هنوز رقیب جدی برای ایران به‌حساب نمی آید و کشور ما به درزمینهٔ کشت زعفران هنوز هم حرف اول را میزند و حدود ۹۰ درصد زعفران جهان از ایران صادر می شود ، ولی ازآنجایی‌که که در کشورمان طی سالهای آتی هرچند زمین‌های زیر کشت زعفران از ۱۵۲ تن در سال به ۲۸۰ تن رسیده است ولی راندمان تولید زعفران که ۳٫۲ کیلوگرم در هکتار بوده، تغییری نکرده است و این موجب نگرانی است , باید حتماً به این موضوع توجه داشته باشید که ممکن است در آینده زعفران چینی باقیمت بسیار ارزان‌تر وارد بازار شود و کسب‌وکار این کشت باارزش را با مشکل مواجه کند.
کشورهایی که کشت گلخانه ای زعفران دارن
کشورهایی که در عرضه کشت زعفران گلخانهای پیشرو هستند
این طرح برای اولین بار در کشور چین منطقه خودمختار تبت در سال ۲۰۰۶ توسط جوان چینی به نام آقای (بِن) که تحصیلات خود را در رشته‌ی کشاورزی به اتمام رسانیده بود برای اولین بار در جهان اجرایی شد.
این طرح در کشورهای دیگر نیز مورد استقبال قرار گرفته و به دنبال درخواست و تحقیقات در این مورد با همکاری مهندس چینی موفق به کشت و برداشت شدند.
کشورهایی از قبیل اسپانیا، امارات، ترکیه، شمال افغانستان و هندوستان وارد رقابت در این مورد شده‌اند.
