برج علی‌آباد مربوط به سدهٔ ۸ هجری قمری و در شهرستان بردسکن، روستای کشمر واقع شده است. این اثر در تاریخ ۱۵ دی ۱۳۱۰ با شمارهٔ ثبت ۱۲۷ به عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
موقعیت جغرافیایی برج کشمر
این بنای باشکوه در ۱۲ کیلومتری شمال شرقی بردسکن در استان خراسان رضوی، در میان روستای کشمر واقع است. برج علی آباد در ۵ کیلومتری شمال جاده بردسکن به مشهد نمایان است. این بنا بر فراز بقایا و آواره‌های قلعه کهن به نام کوشک بنیان شده‌است.
قدمت برج کشمر و کاربرد
قدمت این منطقه به دوره کیانیان و اشکانیان می‌رسد. اعتقاد بر این است که این برج یک مقبره بوده‌است. به همین خاطر به مقبره کشمر نیز معروف شده‌است. این که مقبره چه شخصیتی است به خوبی مشخص نیست. یا به یادبود زرتشت یا طغرل سلجوقی ساخته شده‌است یا یادبود نبوده و مقبره یکی از این افراد بوده‌است.
محققین با مطالعاتی که روی آن انجام داده‌اند به این نتیجه رسیده‌اند که، لحظه تحویل سال شمسی را از روی این برج در محل یکی از طاقچه‌های آن با استفاده از نور خورشید تعیین می‌کرده‌اند. این برج به هر منظوری ساخته شده بر کنار راه معروفی بوده‌است که مرکز ایران را به نیشابور متصل می‌کرده است. مسافران زیادی در گذر از این منطقه از آن دیدن کرده‌اند.
مشخصات برج
این برج ۱۸ متر ارتفاع دارد و محیط خارجی آن ۴۲ متر و محیط داخلی آن ۲۱ متر می‌باشد. نمای خارجی بنا دارای پوششی مخروطی شکل است و از آجر ساخته شده‌است. این بنا دو پوششه می‌باشد. علاوه بر سقف مخروطی خارجی سقفی گنبدی به شکل عرق چین در داخل دارد. این دو گنبد از بخش میانی به هم متصل و در مرکز این پوشش‌ها دو روزنه تعبیه شده‌است که به منظور روشنایی و تخلیه هوا می‌باشد. پوشش دوم بسیار بلندتر از پوشش اول می‌باشد ارتفاع آن ۵ متر بالاتر است. این بنا دوجداره‌است و از جدار داخلی طاق‌هایی به داخل بنا ساخته شده است. راهروی پلکانی و مارپیچ بین دو جدار صعود به پوشش اول را مهیا می‌کند و حدود ۵۰ پلکان دارد.
بدنه بنا دارای دو قسمت است که قسمت پایین دوازده ضلعی است. این قسمت پایه بنا را تشکیل می‌دهد قسمت بالای بدنه اصلی، دارای ۴۸ ترک به شکل نیم ستون می‌باشد. همچنین دوازده قاب آجری به شکل‌های لوزی در آن تعبیه شده‌است. بر روی این ترک‌ها و قاب‌ها اشکال هندسی از آجر و کاشی دیده می‌شود که جلوه خاصی به بنا داده‌است.
کاشی‌ها نیز به رنگ فیروزه‌ای می‌باشد. در بدنه برج روزنه‌هایی به منظور روشنایی داخل بنا تعبیه شده است. بنا از داخل دارای سه طبقه‌است و ارتفاع تیزه اصلی گنبد تا کف ۳۱ متر است. معماری آن به شیوه معماری برج رادکان است و این برج به آتشکده زرتشت نیز معروف است. از برج کشمر کتیبه‌ای در دست نیست اما درب ورودی بنا دارای کتیبه‌ای بوده‌است که فعلاً اثری از آن نیست. این برج به شیوه معماری اواخر قرن هفتم هجری ساخته شده‌است و به سبک معماری دوره سلجوقیان نزدیک است.
ترمیم برج علی آباد
این بنا قبلاً بارها ترمیم شده و در ترمیم آن مصالح امروزی مثل سیمان استفاده شده‌است. فرح دیبا همسر محمد رضا شاه که به آثار ملی اهمیت زیادی می‌داد در سفری که به این منطقه داشته‌است دیداری نیز از روستای کشمر و این برج به عمل آورده‌است. به دستور وی خانه‌های اطراف این برج را خریداری کرده‌اند و مقرر شده بود که تمامی این خانه‌ها خراب شده و اطراف برج پاکسازی شود. اما پس از این اتفاق دیگری اقدامی در این خصوص صورت نگرفته‌است. فقط یک محوطه نه چندان مناسب بدان افزوده شده‌است عدم حمایت و توجه به آن؛ باعث گردیده شد کاشی کاری‌های اطراف آن که تا چند سال پیش سالم بوده امروز از بین برود.
