بیوگرافی عبدالمالک ریگی
عبدالمجید ریگی مشهور به عبدالمالک ریگی(زادهٔ ۱۳۶۱- درگذشتهٔ ۳۰ خرداد ۱۳۸۹) رهبر پیشین گروه شبه‌نظامی سنی جندالله بود؛ گروهی که در استان سیستان و بلوچستان به مبارزهٔ مسلحانه با جمهوری اسلامی ایران و کشتار شهروندان نظامی و غیرنظامی ایرانی می‌پرداخت.
گروه وی از سوی جمهوری اسلامی ایران، دولت پاکستان و ایالات متحده آمریکابه عنوان «یک گروه تروریستی» شناخته شده بود. وی متهم به «قاچاق مواد مخدر، آدم‌ربایی و قتل برخی از مردم عادی و نظامیان ایرانی به ویژه اعضای سپاه پاسداران» بود.
ریگی در اسفند ۱۳۸۸ توسط وزارت اطلاعات ایران دستگیر شد و پس از آن جندالله محمدظاهر بلوچ را به عنوان جانشین وی معرفی کرد.
براساس گزارش وزارت اطلاعات ایران عبدالمالک ریگی با نام مستعار عبدالمجید برای ملاقات و دیدار با ریچارد هالبروک، نمایندهٔ ویژهٔ اوباما در امور افغانستان، که در قرقیزستان به سر می‌برد، از افغانستان به دبی رفته و از دبی راهی بیشکک بوده‌است.در فیلمی که از اعترافات او منتشر شده، او ادعا می‌کند که سرویس اطلاعاتی آمریکا برای ضربه زدن به ایران وعدهٔ کمک‌های وسیع اطلاعاتی، تضمین امنیت اعضای گروه و در اختیار گذاشتن پایگاه نظامی در افغانستان را به او داده و او برای مذاکرات نهایی با یک مقام عالی‌رتبه راهی پایگاهی در بیشکک بوده‌است. اعترافات ریگی (ویدئو). ۱۳۹۴. دریافت‌شده در ۶ فروردین ۱۳۹۶. وزارت دفاع آمریکا ادعای حمایت از گروهک جندالله و حضور عبدالمالک ریگی در مرکز ارتش آمریکا را رد کرده‌است.همچنین سخنگوی گروهک جندالله ادعا کرده اعترافات عبدالمالک ریگی با تهدید به تجاوز جنسی صورت گرفته‌است.
وی که به محاربه و فساد فی الارض محکوم شده بود، بامداد یکشنبه ۳۰ خرداد ۱۳۸۹ به دار آویخته شد.گروه وی در پیامی که در پی اعدام عبدالمالک تحت عنوان «اطلاعیهٔ جنبش مقاومت مردمی ایران(جندالله) برای اعدام سرور مجاهدین و رهبر انقلابی امیر عبدالمالک ریگی(ره)» صادر کرد وی را متولد سال ۱۳۶۱ در زاهدان و عاشق شهادت از کودکی معرفی نمود.
فیلم سینمایی «شبی که ماه کامل شد» به کارگردانی نرگس آبیار قسمتی از زندگی واقعی او را به تصویر کشیده‌است.
سال‌های نخست زندگی عبدالمالک ریگی
عبدالمالک در سال ۱۳۶۱ در طایفه ریگی به دنیا آمده‌است. بنا بر ادعای ایرنا ریگی مدرسه نرفته‌است و تنها چند سال در یکی از حوزه‌های علمیهٔ سنی‌مذهبِ پاکستان به تحصیل مشغول بوده که از آن‌جا نیز اخراج شده‌است. ریگی از ۱۹ سالگی اسلحه به دست گرفته و هدف اصلی خود را دفاع از حقوق قوم بلوچ و اهل‌سنت در سیستان و بلوچستان اعلام می‌کرد.
خانواده عبدالمالک ریگی
او یکی از برادران خود را در یک برخورد مسلحانه در منطقه سروان از دست داد. کوچکترین برادر وی بنام عبدالغفور نیز در یک عملیات انتحاری در قرارگاه نیروهای انتظامی در سراوان کشته شد. برادر بزرگترش عبدالحمید ریگی نیز در ۳ خرداد ۱۳۸۹ در زاهدان اعدام شد. سه برادر دیگرش عبدالرئوف، عبدالستار و عبدالغنی می‌باشند. پدر و مادرش اغلب همراه گروهک جندالله در کوهستان‌های بلوچستان تردد می‌کردند. پدر ریگی‌ها دو روز بعد از اعلام خبر نادرست اعدام عبدالحمید ریگی در خرداد ۱۳۸۸ به دلیل سکته قلبی از دنیا رفت.
شایعهٔ مرگ در سال ۱۳۸۴ عبدالمالک ریگی
روزنامه کیهان در ۷ آوریل ۲۰۰۵ مدعی شد ریگی طی عملیاتی در مرز ایران و افغانستان کشته شده‌است. ویدئویی که وی را زنده نشان می‌داد، ۱۱ آوریل پخش شد. روابط عمومی وزارت کشور جمهوری اسلامی ایران در ۱۶ فروردین ۱۳۸۵، با ارسال تکذیبیه‌ای، این خبر را تکذیب کرد.
مصاحبه با صدای آمریکا عبدالمالک ریگی
بر اساس گزارش خبرگزاری فارس، بخش فارسی صدای آمریکا در اوایل آوریل ۲۰۰۷ با عبدالمالک ریگی گفتگو کرد. این مصاحبه از سوی سخنگوی دولت جمهوری اسلامی ایران مورد انتقاد شدید قرار گرفت. اعتراضات گسترده‌ای نیز از سوی جوامع ایرانی-آمریکایی ابراز شد.
دستگیری عبدالمالک ریگی
بامداد سه شنبه، ۴ اسفند ۱۳۸۸، رادیو دولتی ایران به نقل از روابط عمومی وزارت اطلاعات جمهوری اسلامی گزارش کرد که مأموران این وزارتخانه عبدالمالک ریگی را بازداشت کرده‌اند.به دنبال دستگیری عبدالمالک مردم سیستان و بلوچستان با حضور در میدان‌ها شهر ضمن پخش شیرینی به جشن و شادمانی پرداختند. ادعا شده که عبدالمالک ریگی با نام مستعار عبدالمجید برای ملاقات و دیدار با ریچارد هالبروک، نمایندهٔ ویژهٔ اوباما در امور افغانستان، که در قرقیزستان به سر می‌برد، از افغانستان به دبی رفته و از دبی راهی بیشکک بوده‌است.
نحوهٔ دستگیری عبدالمالک ریگی
مصطفی محمدنجار، وزیر کشور ایران خبر از دستگیری او در خارج از کشور و انتقال او به ایران را داد. همچنین حیدر مصلحی، وزیر اطلاعات اعلام نمود که ریگی توسط مأموران وزارت اطلاعات در خارج از کشور مدیریت شده و در داخل کشور دستگیر شده‌است.
بر اساس برخی گزارش‌ها، ریگی با نام جعلی و گذرنامهٔ افغانی در یک فروند هواپیمای بوئینگ ۷۳۷ خطوط هواپیمایی قرقیزستان در مسیر دوبی به بیشکک در حال پرواز بوده‌است، که در آسمان ایران سه فروند جنگندهٔ نهاجا که از پایگاه هوایی بندرعباس برخاسته بودند، هواپیما را مجبور به فرود در فرودگاه بندرعباس کردند. گفته شد پدافند هوایی برای ترساندن هواپیما چند بار اقدام به شلیک هوایی نمود.بلافاصله پس از فرود هواپیما، نیروهای امنیتی ایران مستقیماً به سمت صندلی ریگی و همراهش رفته و آن‌ها را دستگیر کردند، و هواپیمای قرقیزی، پس از سه ساعت توقف و دریافت سوخت رایگان، ایران را ترک کرد.
وزارت امور خارجهٔ امارات، با انتشار بیانیه‌ای در تاریخ ۲۶ فوریهٔ ۲۰۱۰ میلادی، اعلام کرد که ریگی دو ساعت در فرودگاه دبی و بدون استفاده از نام واقعی‌اش حضور داشته‌است و وارد خاک دبی نشده بوده‌است. این بیانیه می‌افزاید: «طبق مدارک موجود در فرودگاه بین‌المللی دبی، روادیدی به اسم عبدالمالک ریگی وجود ندارد، بلکه این شخص از کابل وارد فرودگاه دبی شده و پس از دو ساعت انتظار در سالن ترانزیت فرودگاه به طرف قرقیزستان پرواز کرده‌است».معاون شرکت هواپیمایی ملی قرقیزستان در مصاحبه‌ای با رادیو اروپای آزاد ادعاهای مقامات ایرانی را تأیید کرد و گفت که ایرانی‌ها هواپیمای قرقیزی را مجبور به فرود در فرودگاه بندرعباس کرده، پس از دستگیری دو مسافر و توقف ۳–۴ ساعته اجازهٔ پرواز را به آن دادند.خبرگزاری بی بی سی در خبری ادعا کرد که وزارت امورخارجه قرقیزستان، تعقیب و متوقف کردن هواپیمای این کشور را در ایران تأیید کرده اما این که کسی از مسافران این هواپیما دستگیر و از هواپیما خارج شده باشد را تکذیب کرده است. اما رادیو فردا در خبری به نقل از یکی از مقامات شرکت هواپیمایی ملی قرقیزستان این خبر که دو مسافر از هواپیمای به اجبار نشانده شده، پیاده شدند را تأیید کرد. پس از این رخداد دفتر مطبوعاتی وزارت امور خارجه قرقیزستان مدعی شد مدت شریمکلف، سفیر قرقیزستان در تهران در دیدار با محمدرضا شیبانی، معاون وزیر خارجه ایران نسبت به اقدام طرف ایرانی که هواپیمای مسافربری قرقیزی را وادار به فرود کرده بود، اعتراض کرده و ایران نیز نسبت به این فرود اجباری ابراز عذرخواهی کرده‌است.
حیدر مصلحی در توضیحات دستگیری ریگی اظهار داشت که این عملیات بدون کمک سرویس‌های اطلاعاتی خارجی بوده‌است. درحالی‌که شبکه الجزیره به نقل از خبرنگارش در اسلام‌آباد اعلام نمود که ریگی هفته قبل از اعلام بازداشت در ایران؛ توسط مقامات پاکستانی بازداشت و تحویل مقامات ایرانی شده‌بود. همچنین محمد عباسی سفیر پاکستان در تهران گفت که دستگیری ریگی بدون همکاری پاکستان نمی‌توانست انجام شود. در ۸ فوریه، دو هفته قبل از دستگیری ریگی در دیدار رئیس مجلس ملی پاکستان با وزیر خارجه ایران اعلام شد که پاکستان چندین عضو جندالله را دستگیر و به ایران تحویل داده‌است و مقامات امنیتی پاکستان در تلاش جدی برای دستگیری دیگر اعضای این گروهند.مقامات پاکستانی معتقدند ایران با استفاده از اعترافات این اعضا توانسته مکان ریگی در افغانستان را پیدا کند و وی را تا دوبی تعقیب کند. ریگی تنها ۳۰ ساعت قبل از دستگیری افغانستان را به قصد دوبی ترک کرده بود تا به قرقیزستان سفر کند که این موضوع می‌تواند به معنای جستجوی مقری جدید و بیانگر احساس ناامنی وی در افغانستان باشد.استفان دودوانیو از پژوهشگران آشنا با گروه جندالله نیز قطع حمایت پاکستان از این گروه را تأیید می‌کند. به‌گفتهٔ او «واضح است که اگر در طول این هشت سال، ریگی و حامیانش می‌توانستند از مزایای ورود به قلمرو پاکستان – گاهی اوقات به همراه خانواده‌های خود – بهره ببرند، پس از چند حمله پیاپی نباید چنین مزایایی لغو شود، مگر اینکه سرویس امنیتی پاکستان دیگر احساس کرده باشد که حمایت از این گروه منفعتی عاید کشورشان نخواهد کرد.».وبگاه دیپلماسی ایرانی نیز از کمک پاکستان و آمریکا برای دستگیری ریگی خبر داده و آن را «نوعی همکاری میان دستگاه‌های اطلاعاتی ایران و پاکستان در سایه حمایت آمریکا» توصیف می‌کند.
واکنش‌ها به دستگیری عبدالمالک ریگی
واکنش‌های داخلی به دستگیری عبدالمالک ریگی
گروه جندالله در واکنش به این رخداد، آمریکا، بریتانیا و سازمان‌های اطلاعاتی منطقه را به همکاری با جمهوری اسلامی برای دستگیری رهبر خود متهم کرد و هشدار داد که حکومت ایران باید منتظر حملاتی باشد که هرگز به فکر و خیالش هم نبوده‌است.
در حوزهٔ فرهنگی، مؤسسه سینمایی سوره و وزارت فرهنگ و ارشاد ایران فردای دستگیری عبدالمالک ریگی توافق کردند که ساخت یک فیلم سینمایی از این ماجرا را از سال ۱۳۸۹ آغاز کنند که در سال ۱۳۹۷ فیلمی با همین موضوع به نام شبی که ماه کامل شد به کارگردانی نرگس آبیار ساخته شد.
محمود احمدی‌نژاد فردای روز دستگیری ریگی، در طی سخنرانی در جمع مردم بیرجند اظهار داشت: «مدعیان غربی اگر می‌خواهند تروریست بگیرند، مبارزه با تروریسم را از ایران یاد بگیرند. ایران تروریست‌ها را با برنامه‌ریزی دقیق، قاطع و کمک الهی و بدون اینکه قطره خونی به زمین بریزد دستگیر می‌کند.»
ناصر مکارم شیرازی: «این جنایتکار عمر کوتاهی کرد و عاقبت او هم معلوم است، امیدواریم نیروهای مختلف کشور ما به هوش بوده و بتوانند جلوی شرارت‌های دیگر را بگیرند زیرا در سایه امنیت است که می‌توانند کارهای مختلف را انجام دهند.»
در پی این اقدام، ۲۰۸ نماینده مجلس شورای اسلامی از نیروهای اطلاعاتی و نظامی دخیل در این موفقیت تشکر کردند.
واکنش‌های خارجی به دستگیری عبدالمالک ریگی
دولت بریتانیا از دستگیری عبدالمالک ریگی، استقبال کرد و آن را ضربه‌ای به تروریسم دانست.
اعترافات عبدالمالک ریگی پس از دستگیری
بنابر اعترافات عبدالمالک ریگی در ابتدای دستگیری، آمریکا به او و گروهش قول همکاری و حمایت داده‌بود و سیا با آنان رابطه داشت.
پس از این گفته‌ها، محمدرضا نقدی (فرمانده سازمان بسیج مستضعفین) اعترافات ریگی را اثر «اسلام ناب محمدی» دانست و گفت اگر اوباما هم به ایران بیاید، تحت تأثیر این اسلام به خطاهای خود اعتراف می‌کند.
اعترافات بعدی
عبدالمالک در اعترافاتی که ایراد کرد، از ارتباطش با مقامات ناتو در افغانستان،عناصر اسرائیلی و آمریکایی و پیشنهاد آن‌ها برای کمک‌های مالی و فراهم کردن فهرست افرادی که باید در تهران ترور شوند، سخن رانده‌است.
ریگی بعد از دستگیری پیام ویدئویی برای شورای مرکزی جندالله فرستاد. این فیلم ویدئویی با ویدئوی‌های اعترافات پخش شده از تلویزیون جمهوری اسلامی فرق داشت. وی در این ویدئو از کشته شدگان جندالله به عنوان «شهید» یاد می‌کند و از کشته شدگان دولتی به عنوان «رفتگان».وی در این ویدئو خواهان پرهیز جندالله از هرگونه انتقام‌جویی شد اما جندالله تهدید به انتقام‌گیری شدید کرده‌است. علی‌رغم ادعای رئیس کل دادگستری سیستان و بلوچستان و دادستان زاهدان مبنی بر محاکمه علنی ریگی در زاهدان محاکمه غیرعلنی و اعدام وی در تهران بود.
اعدام عبدالمالک ریگی
عبدالمالک ریگی پس از آنکه در یکی از شعبه‌های دادگاه انقلاب اسلامی تهران به ریاست قاضی توحیدی به اعدام از طریق آویختن از چوبه دار به اتهام ۱۵ فقره آدم‌ربایی مسلحانه، قتل عمدی ده‌ها نظامی و غیرنظامی، بمب‌گذاری، سرقت مسلحانه و موارد متعدد دیگری محکوم شد، سرانجام سحرگاه روز یکشنبه ۳۰ خرداد ۱۳۸۹ در زندان اوین اعدام شد.
سی‌دی اعترافات ریگی
محمود احمدی‌نژاد در تاریخ ۲۶ مهر ۱۳۹۰ در مصاحبهٔ زنده با شبکهٔ تلویزیونیِ الجزیره انگلیسی از ارسال سی‌دی اعترافات ریگی برای اوباما و دبیرکل سازمان ملل خبر داد. وی گفت: «اگر جریانات تروریستی دنیا ریشه‌یابی شوند، مشخص خواهد شد که همهٔ آن‌ها به بدنهٔ دولت آمریکا متصل هستند.»
مستند الجزیره در ارتباط با عبدالمالک ریگی
در روز یکشنبه ۲۳ تیر ۱۳۹۸ شبکه خبری الجزیره قطر با پخش مستندی با عنوان «آتش افروزان» تصاویر محرمانه‌ای از هشام عزیزی (معروف به هشام بلوچی و ابوحفص بلوچی) رهبر سابق گروه انصار الفرقان پیش از کشته شدنش منتشر کرد که نشان می‌دهد دولت بحرین از او خواسته تا با عبدالمالک ریگی ارتباط برقرار کند و از فرودگاه نظامی چابهار و مراکز سپاه تصویربرداری کند.در این مستند همچنین صحبت‌هایی از هشام بلوچی منتشر شد که نشان می‌دهد دولت بحرین از گروه جندالله برای انجام مأموریت‌های جاسوسی و انجام عملیات امنیتی در خاک ایران حمایت کرده‌است.
برای دیدن زندگی نامه و بیوگرافی عبدالحمید ریگی روی لینک زیر کلیک کنید.
