استیون هاوکینگ
اِستیوِن ویلیام هاوکینگ ( استیون هاوکینگ ) (انگلیسی: Stephen William Hawking; گوش دهیدi/ˈstiːvən ˈhɔːkɪŋ/؛ زادهٔ ۸ ژانویهٔ ۱۹۴۲ – درگذشته ۱۴ مارس ۲۰۱۸) فیزیکدان نظری، کیهان‌شناس و نویسندهٔ انگلستانی و مدیر تحقیقات مرکز کیهان‌شناسی نظری در دانشگاه کمبریج بود. که بیش از چهل سال، سابقه فعالیت علمی داشت. کتاب‌ها و همایش‌هایش او را به یک چهرهٔ محبوب، تبدیل کرده بود. او عضو جامعهٔ سلطنتی هنر و نیز، عضو ثابت جامعهٔ اسقفان دانشمند بود و در سال ۲۰۰۹ مدال آزادی ریاست جمهوری آمریکا را گرفت.
استیون هاوکینگ، سی سال، از ۱۹۷۹ تا یکم اکتبر ۲۰۰۹، دارندهٔ کرسی ریاضیات لوکاس بود. وی به خاطر فعالیت در کیهان‌شناسی و گرانش کوانتومی به ویژه دربارهٔ سیاهچاله، شناخته شده‌است. کتاب تاریخچه زمان او که با رکوردی ۲۳۷ هفته‌ای پرفروش‌ترین کتاب در بریتانیا باقی‌ماند باعث شهرتش شد. همچنین، کتاب طرح بزرگ او که در اواخر سال ۲۰۱۰ به چاپ رسید پس از چند روز به یکی از پرفروش‌ترین کتاب‌های آمازون تبدیل شد.
هاوکینگ دچار بیماری اسکلروز جانبی آمیوتروفیک بود و از هر گونه حرکت ناتوان بود؛ نه می‌توانست بنشیند، نه برخیزد، و نه راه رود. حتی قادر نبود دست و پایش را تکان بدهد یا بدنش را خم و راست کند و حتی توانایی سخن گفتن نیز نداشت. وی، با وجود توانایی‌های فراوان در کیهان‌شناسی، جایزه نوبل نگرفت.
تحصیل
استیون هاوکینگ در هفده سالگی به کالج دانشگاه آکسفورد وارد شد تا در آنجا به تحصیل علوم طبیعی، با تأکید بر فیزیک بپردازد. او از همان زمان به اخترفیزیک و کیهان‌شناسی علاقه‌مند شد زیرا در خود کنجکاوی شدیدی می‌یافت که به رمز و راز ستارگان و آغاز و انجام کیهان پی ببرد.
استیون هاوکینگ در کودکی
استیون هاوکینگ
در سال آخر تحصیل هاوکینگ در آکسفورد در پاگرد پله‌ها زمین‌خورده و سرش به زمین اصابت کرده بود. در نتیجه، اندکی حافظه‌اش را از دست داده بود.
بیماری
در آغاز بیست و یک سالگی، پدرش تصمیم گرفت او را برای معاینه به بیمارستان ببرد. آزمایش‌هایی که روی او انجام گرفت علائم بیماری بسیار نادر و درمان‌ناپذیری به نام “اسکلروز جانبی آمیوتروفیک” (ALS) را نشان داد. در آن سال پزشکان به وی اعلام کردند که وی دو سال بیشتر زنده نخواهد ماند. این بیماری بخشی از نخاع و مغز و سیستم عصبی را مورد حمله قرار می‌دهد و به تدریج اعصاب حرکتی بدن را از بین می‌برد و با تضعیف ماهیچه‌ها فلج عمومی ایجاد می‌کند به‌طوری‌که به مرور توانایی هرگونه حرکتی از شخص سلب می‌شود.
وی زمانی درباره‌ی سلامتی خود گفت: زمانی که نخستین بار بیماری من، ALS تشخیص داده شد، دو سال زمان برای زندگی کردن داشتم. حالا با گذشت ۴۵ سال از آن زمان، همچنان حال من خوب است.
ازدواج
هاوکینگ در سن بیست و سه سالگی، کار برای دریافت دکتری تخصصی را آغاز کرد، و در ژوئیه‌ی همان سال با جین وایلد ازدواج کرد. در سال ۱۹۶۷ اولین فرزند پسر این زوج، رابرت و در سال ۱۹۷۰ دخترشان بنام لوسی بدنیا آمد. فرزند سوم آنها بنام تیموتی نیز در سال ۱۹۷۹ متولد شد. زندگی مشترک این دو تا سال ۱۹۹۰ ادامه داشت.
ازدواج استیون هاوکینگ
فرزندان استیون هاوکینگ
رساله دکترای استیون هاوکینگ با عنوان «خواص جهان‌های در حال بسط» در سال ۱۹۶۶ نوشته شده است و در دسترس عموم قرار دارد. هاوکینگ در سن ۲۴ سالگی زمانی که دانشجوی فوق لیسانس “هال ترینیتی کمبریج” بود این پژوهش ۱۳۴ صفحه‌ای را نوشت.
معروف‌ترین آثار
در طول این سال‌ها، استیون هاوکینگ ۱۵ کتاب را به چاپ رسانده است که یکی از آنها کتاب” طرح بزرگ”( The Grand Design) بود، که در اواخر سال ۲۰۱۰ به چاپ رسید. این کتاب پس از چند روز به یکی از پرفروش‌ترین کتاب‌های آمازون تبدیل شد. همچنین کتاب “تاریخچه زمان” او که با رکوردی ۲۳۷ هفته‌ای به عنوان پرفروش‌ترین کتاب در بریتانیا باقی‌ماند باعث شهرتش شد.
وی که به دلیل ابتلا به بیماری اسکلروز جانبی آمیوتروفیک امکان تحرک نداشت، از سیستم جدیدی که با استفاده از هوش مصنوعی تولید شده بود برای صحبت کردن استفاده می‌کرد. شرکت بریتانیایی سوئیفت در ساخت این دستگاه مشارکت داشته است. تکنولوژی هوش مصنوعی این شرکت می‌دانست که پروفسور هاوکینگ چطور می‌اندیشد و بر این اساس واژه‌ای را پیشنهاد می‌داد که این دانشمند قصد استفاده از آن را داشت.
هشدار درباره هوش مصنوعی
وی گفته‌است تلاش‌ها برای آفریدن هوش مصنوعی، تهدیدی برای وجود بشر است. توسعه کامل تکنولوژی هوش مصنوعی می‌تواند پایان نژاد بشر باشد. هشدار این دانشمند درباره تکنولوژی است که خود او نمونه‌ای ساده از آن را برای برقراری ارتباط(سخن گفتن) استفاده می‌کرد. هاوکینگ می‌گوید، نسخه‌های ابتدایی هوش مصنوعی که تاکنون ابداع شده‌اند مفید بوده‌اند با وجود این، از تبعات آفرینش تکنولوژی که بتواند با انسان برابری کند یا از او پیشی بگیرد ابراز نگرانی کرده است.
یکی از دستاوردهای بزرگ هاوکینگ(که آن را با جیم هارتل سهیم است) ایجاد نظریه جهان بدون مرز در سال ۱۹۸۳ می‌باشد.
مهمترین دستاوردهای پژوهشی
زمینهٔ پژوهشی اصلی وی کیهان‌شناسی و گرانش کوانتومی است. از مهمترین دستاوردهای وی مقاله‌ای است که به رابطهٔ سیاه‌چاله‌ها و قانون‌های ترمودینامیک می‌پردازد. او نشان می‌دهد که سیاه‌چاله‌ها بعد از مدتی به وسیلهٔ زوج‌های ذرات مجازی که در افق رویداد آن تشکیل می‌شود، نابود می‌شوند که همین زوج ذرات پیش‌بینی می‌کند که سیاه چاله‌ها باید امواجی از خود تابش کنند، که امروزه این امواج به نام تابش هاوکینگ و گاهی(تابش بِکستِین-هاوکینگ) خوانده می‌شوند. مقالهٔ مشترک استیون هاوکینگ و پنروز که در سال ۱۹۷۰ منتشر شد و ثابت می‌کرد که اگر نسبیت عام درست باشد و جهان دارای آن مقدار ماده که مشاهده می‌کنیم باشد، باید تکینگی انفجار بزرگ در گذشته رخ داده باشد.
وی اعلام کرده که یک سیاهچاله کوچک به اندازه یک کوه پرتو ایکس و پرتو گاما از خود به اندازه ۱۰ میلیون مگاوات ساطع می‌کند که برای تأمین برق تمام جهان کافی است. هاوکینگ خودش هشدار داده که احتمالاً بسیار سخت خواهد بود که بدون آنکه این انرژی به انسانها آسیب بزند و تمدن بشری را نابود کند، بتوان از آن استفاده کرد و سیاهچاله را به اصطلاح تحت کنترل خود درآورد. یک راهکار این است که سیاهچاله در مدار زمین و فاصله مناسب از ما قرار بگیرد تا بتوان از انرژی ساطع شده استفاده کرد. هنوز اما کسی در دنیا نتوانسته‌است سیاهچاله کوچک را پیدا کند.
تجربه شناور بودن در بی‌وزنی
هاوکینگ در سال ۲۰۰۷ در سن ۶۵ سالگی گام مهمی در جهت سفر به فضا برداشت. در هنگام بازدید از مرکز فضایی کندی در فلوریدا، او فرصتی را برای محیط بدون گرانش تجربه کرد و صندلی چرخدار خود را با توجه به جاذبه صفر شناور نماید. این خدمات شامل یک هواپیمای سواری بود که در آن صعود و فرودهای ناگهانی و پُرشیب آن به سرنشینان اجازه تجربه بی‌وزنی در پرواز را برای چند بار که هر کدام حدود ۲۵ ثانیه دوام داشتند، می‌داد. هاوکینگ که پس از دهه‌ها توانست از صندلی چرخدار خود جدا شود، حتی قادر به اجرای پشتک‌های ژیمناستیکی شد.
او در بیانیه‌ای در سال ۲۰۰۷ گفت: زندگی روی زمین در معرض خطر فزاینده‌ای از جمله بروز ناگهانی گرمایش جهانی، جنگ هسته‌ای، یک ویروس مهندسی شده ژنتیکی و دیگر خطرات است. من فکر می‌کنم که اگر انسان به فضا نرود هیچ آینده‌ای ندارد.
با توجه به همه فعالیت‌های هاوکینگ در زمینه کیهان‌شناسی، قابل درک است که مردم علاقمند به نظریه‌های وی در مورد امکان وجود زندگی بیگانگان فضایی باشند. در طول جشن سالگرد ۵۰ سالگی ناسا در سال ۲۰۰۸، از هاوکینگ برای سخنرانی دعوت به عمل آمد و او در این سخنرانی به عقاید خود اشاره کرده بود.
او بیان کرده بود که با توجه به وسعت جهان می‌تواند امکان وجود زندگی بیگانگان در جایی از این جهان وجود داشته باشد و ممکن است این نوع حیات بسیار ساده و یا حتی هوشمندانه باشد. هاوکینگ گفت: زندگی ابتدایی بسیار محتمل‌تر و فراوان است و حیات هوشمندانه کمی نادرتر و از واقعیت به دور است و برخی می‌گویند که حیات هوشمندانه هنوز بر روی زمین نیز شکل نگرفته است.
هاوکینگ در سال ۲۰۱۴ در میان دانشمندان برتر دیگر، در مورد خطرات احتمالی هوش مصنوعی یا AI صحبت کرد و خواستار تحقیق بیشتر در رابطه با تمام توانایی‌های هوش مصنوعی شد. آنها همچنین در جلسه‌ای نظرات خود را در باره فناوری هوش مصنوعی بیان و به این نتیجه رسیدند که موفقیت ساخت هوش مصنوعی، بزرگترین رویداد در تاریخ بشر خواهد بود. متاسفانه، ممکن است آخرین کار باشد، مگر اینکه ما یاد بگیریم که چگونه از خطرات جلوگیری کنیم.
ساخت فیلم سینمایی از زندگی هاوکینگ
“نظریه‌ی همه‌چیز “(The Theory of Everything) فیلمی در سبک درام و زندگی‌نامه‌ای به کارگردانی جیمز مارش است که در سال ۲۰۱۴ منتشر شد. آنتونی مک‌کارتن فیلم‌نامهٔ این فیلم را بر پایهٔ کتاب “سفر به بی‌نهایت: زندگی من با استیون” نوشتهٔ “جین وایلد هاوکینگ”، همسر استیون هاوکینگ نگاشته است.
بازیگران فیلم “نظریه همه چیز” در کنار هاوکینگ و جین وایلد هاوکینگ
جوایز و افتخارات به جز نوبل
در طول زندگی حرفه‌ای خود در شاخه فیزیک، هاوکینگ موفق به کسب مجموعه‌ای فوق العاده از جوایز و افتخارات متعدد شده است.
در سال ۱۹۷۴ او به آکادمی سلطنتی علوم انگلستان ملحق شد و یک سال بعد پاپ پل ششم به او و راجر پنرز مدال طلای “علوم پیوس ششم” را اعطا کرد. او همچنین از انجمن سلطنتی، مدال‌های آلبرت اینشتین و هاگز را نیز دریافت کرد. هاوکینگ در جهان آکادمیک تا اندازه‌ای درخشید که توانست در سال ۱۹۷۹ کرسی استادی “لوکاسی” ریاضیات را در دانشگاه کمبریج انگلستان کسب کند، جایگاهی که وی برای ۳۰ سال بعد آن را حفظ کرد. تاریخچه این سمت معتبر به سال ۱۶۶۳ برمی‌گردد و دومین کسی که موفق به کسب این مقام شد، کسی نبود جز ایزاک نیوتن.
در سال ۱۹۸۰ هاوکینگ رتبه “فرمانده امپراتوری بریتانیا” را دریافت کرد که در انگلستان این مقام تنها قدمی با “شوالیه” شدن فاصله دارد. او همچنین نشان افتخاری را به دلیل به رسمیت شناختن خدمات ملی خود دریافت کرد. در سال ۲۰۰۹ به هاوکینگ بالاترین افتخار غیرنظامی ایالات متحده یا همان مدال “آزادی ریاست جمهوری” اهدا شد. در مجموع هاوکینگ به حداقل ۱۲ درجه افتخاری نائل شد. با این حال نام او هنوز در بین گیرندگان جایزه نوبل ثبت نشده است.
وی صبح روز چهاردهم مارس ۲۰۱۸ در سن ۷۶ سالگی در منزلش واقع در کمبریج درگذشت.
جملات و نظریات معروف درباره زندگی
بی خدایی
هاوکینگ خود را یک بی خدا می‌دانست و علاوه بر رد وجود خدا، اعتقاد به جهان آخرت و زندگی پس از مرگ را هم داستان‌های کودکانه می‌شمارد.هاوکینگ دربارهٔ وجود خدا می‌گوید: «پیش از آنکه ما علم را بفهمیم، طبیعی بود که به خلقت جهان توسط خدا باور داشته باشیم. اما امروز علم توضیح متقاعدکننده تری ارائه می‌کند.»
هاوکینگ که در کتاب پرفروش تاریخچه مختصر زمان به بازخوانی ذهن خدا اشاره کرده بود: «اگر ما بتوانیم فرضیه‌های لازم برای توضیح هر پدیده و مادهٔ موجود در هستی را کشف کنیم این کشف یک پیروزی نهایی برای خرد انسانی است بدین معنی که ما می‌توانیم فکر خدا را بخوانیم.»
بعداً در پاسخ به این پرسش که اگر به وجود خدا باور ندارد، دلیل اشاره اش به «بازخوانی ذهن خدا» چه بوده، توضیح می‌دهد: «منظور من از بازخوانی ذهن خدا این بود که ما هر چیزی را که خدا می‌توانست بداند، می‌دانستیم اگر خدایی وجود داشت؛ اما خدایی وجود ندارد. من یک بی خدا هستم.»
در کتاب طرح عظیم نیز به این موضوع اشاره می‌کند که برای توضیح عالم هستی نیازی به یک آفریدگار نیست. همچنین وی به صراحت عنوان کرده‌است که اعتقاد به وجود بهشت یا حیاتِ پس از مرگ در حقیقت «افسانه‌ای» است برای مردمانی که از مرگ می‌هراسند. او با صراحت می‌گوید که پس از آخرین فعالیت مغز انسان، دیگر حیاتی برای آن وجود ندارد.
هاوکینگ در مصاحبه‌ای در سال ۲۰۱۴ با نشریه ال‌موندو، به‌طور قطع وجود خدا را انکار کرده و می‌گوید: «ال موندو [به معنای جهان در اسپانیایی] حاصل پدیده‌های علمی قابل توضیح است.» و «طبیعی است که پیش از درک دانش به خلق هستی به دست یک خداوندگار باور داشته باشیم. اما اکنون و در این عصر، دانش توضیحی مجاب‌کننده‌تر در اختیار ما قرار می‌دهد.» سپس خبرنگار «ال موندو» بازهم از نظریه پیشینِ هاوکینگ در کتاب «تاریخچه مختصر زمان» مبنی بر «کمک دانش به درک اندیشه خداوندگار توسط بشر» پرسیده‌است. هاوکینگ در پاسخ توضیح داد: «منظور من در آنجا این بود که اگر بر همه چیز عالم شویم، به درک اندیشه خداوند نیز نائل خواهیم آمد، با این قید که اساساً خدایی وجود داشته باشد، که این چنین نیست. من خداناباور هستم.
این فیزیکدان مشهور در طول حیات جملاتی دربرگیرنده تمام مسائل زندگی نیز گفت که در این مقاله چند نمونه از آنها را بیان می‌کنیم.
درباره‌ی ناتوانی جسمی: توصیه‌ی من به سایر افراد ناتوان و از کار افتاده می‌تواند این باشد که روی چیزهایی تمرکز کنید که ناتوانی شما، مانع از خوب انجام دادن آن نمی‌شود و هرگز افسوس چیزهایی که مخل آن هستند را نخورید. نگذارید روحتان، مانند بدنتان، ناتوان باشد.
توصیه‌های او به سه فرزندش: نخست، یادتان باشد که نگاهتان رو به ستارگان باشد، نه به پاهایتان. دوم، هرگز تسلیم کار نشوید. کار به شما معنا و هدف می‌دهد و زندگی بدون آن پوچ است. سوم، اگر به اندازه‌ی کافی خوش‌شانس بودید که عشق را بیابید، یادتان باشد که عشقتان آنجاست و دورش نیندازید.
